Turkije is het enige land ter wereld dat op twee werelddelen ligt. Thracië, het Europese gedeelte beslaat slechts drie procent van de totale oppervlakte van Turkije. Het grootste deel, Anatolië, ligt op Aziatische bodem. Met een oppervlakte van bijna 780.000 vierkante kilometer is Turkije ongeveer tweeëntwintig maal zo groot als Nederland. Wie Turkije van oost naar west wil doorkruisen moet meer dan 1900 kilometer afleggen. Voor het grootste deel worden de Turkse grenzen gevormd door het water van de Middellandse en de Zwarte Zee. In de 2e eeuw voor Christus. kwam Anatolië in de invloedssfeer van het Romeinse Rijk. In 1453, ongeveer 200 jaar na de stichting van het Ottomaanse Rijk, veroverden de Turken Constantinopel.

Deze stad werd de nieuwe hoofdstad van het Rijk. Tijdens de Eerste Wereldoorlog kozen de Ottomanen partij met Duitsland, Oostenrijk en Bulgarije. Het Sykes-Picotverdrag (in 1916) en het Verdrag van Sèvres (in 1920) regelden de verdeling van het Ottomaanse Rijk onder de overwinnaars. Voor de Turken was slechts een deel rond Ankara gereserveerd. De Turken namen in de door hen zo genoemde Turkse onafhankelijkheids oorlog het tegen de geallieerden op. Het was de legerleider Mustafa Kemal (die later de naam Ataturk aan zou nemen) die een bepalende rol speelde. Hij tekent ook het Vrede van Lausanne in 1923, die een eind maakt aan de oorlog en de grenzen van het nieuwe Turkije vastlegt. Hij stichtte op 29 oktober 1923 de Republiek Turkije.  Tijdens de Tweede Wereldoorlog bleef Turkije lange tijd neutraal, maar in februari 1945 verklaarde het - voornamelijk symbolisch - Duitsland en Japan de oorlog. In 1952 traden Turkije en Griekenland tegelijkertijd toe tot de NAVO.

In 1974 bezetten Turkse troepen het noorden van Cyprus na een coup van Nicos Sampson die de leiding had van een rebellenorganisatie EOKAmet als doel Enosis. Dit resulteerde in een Turks-Cypriotische republiek die alleen door Turkije en Pakistan wordt erkend. Sinds 3 oktober 2005 onderhandelt Turkije en de Europese Unie over toetreding van Turkije tot de EU. Turkije heeft een verscheidenheid aan landschappen, vruchtbare valleien, dichte naaldwouden, subtropische stranden, woestijnen, steppen en ruig gebergte. Het klimaat in Turkije is even verscheiden als het landschap. De Zwarte Zeekust heeft een gematigd zeeklimaat. In het Europese deel van Turkije, in het Taurusgebergte en in het Egeïsche gebied heerst een Middellandse-Zeeklimaat. De binnenlanden van Turkije hebben een landklimaat. Ook de hoeveelheden neerslag variëren sterk per gebied. De Zwarte-Zeekust met haar regenrijke klimaat is het dichtst bebost.

Hier vind je dichte loofwouden. In het kreupelhout tref je subtropische begroeiing aan als hulst, klimop en laurier. Het beeld van de Egeïsche en mediterrane regio wordt vooral bepaald door pijnbomen en cipressen. Van de cultuurgewassen komt de olijfboom het meeste voor. Langs de kust vind je ook veel vijgenbomen, druivenranken, perzik- en citrusbomen, tabaksplanten en katoenstruiken. Alomtegenwoordig zijn de doornstruiken van de eeuwig groene longos. Daarnaast is er de frygana. Dat is een minder ondoordringbare vorm van kreupelhout, dat bestaat uit verspreid staande steeneiken, johannesbroodbomen, jeneverbesstruiken en peperboompjes. Het Centraal-Anatolische hoogland heeft voornamelijk steppebegroeiing. Verder oostwaarts zet de steppevegetatie (die dan steeds kariger wordt) zich voort.

Dichte naald- en loofwouden vind men in het noordoosten van Turkije, waar de natuur nog het meest ongerept is. In vergelijking met de meeste Europese landen beschikt Turkije nog over een enorm rijke dierenwereld. Zo heeft Turkije meer dan zeventig reptielsoorten. Het ruimst vertegenwoordigd zijn de hagedissen. Daarna komen de slangen met dertig soorten, die over het algemeen niet giftig zijn. Turkije heeft ook een enorme vogelrijkdom. Een bijzondere plaats neemt de ooievaar in, die als heilige vogel niet bejaagt mag worden. De valk is de bekendste roofvogel, naast andere soorten als adelaars en gieren. In de meest afgelegen en/of beschermde gebieden leven tal van zeldzame vogelsoorten, zoals reigers, flamingo's, kraanvogels, pelikanen en aalscholvers.

In Turkije vinden we zelfs één van de meest bedreigde en zeldzaamste diersoorten ter wereld, de Kaukasische tijger. Ook vinden we in Zuidoost-Anatolië nog luipaarden. In de wouden van het Taurus- en Kaçkargebergte leven herten, wolven, jakhalzen, hyena's, beren en everzwijnen. In 1920 was Ankara nog een klein slaperig provinciestadje met 30.000 inwoners. De regeringsgebouwen zijn hier gevestigd met daar omheen de ambassades van vele buitenlandse mogendheden. Er zijn verschillende hogescholen en een universiteit. Ankara is een stad van zakenmensen en diplomaten. De planologen hebben de oude burchtheuvel met daar omheen de Osmaanse stad gespaard. De voornamelijk moderne metropool Ankara heeft de reiziger niet veel te bieden.

Bezienswaardigheden: museum voor Anatolische beschavingen en het mausoleum van Atatürk. Istanbul heeft meer dan tweeduizend jaar geschiedenis en een verleden dat sterk tot de verbeelding spreekt. Meer dan 120 keizers en sultans regeerden hier en de meesten van hen bouwden naar hartelust om de stad verder te verfraaien. Bezienswaardigheden: Hagia Sophia, de Byzantijnse basiliek die eeuwenlang het Vaticaan van het oosten was, Topkapi paleis, de weelderige residentie van de sultan compleet met schatkamers en haremverblijven. Ondanks veertig aardbevingen, zestig branden en zesentwintig belegeringen is deze metropool nog even springlevend als in de dagen van de sultans. Via de Bosporus, de 32 kilometer lange zeestraat, die de Zwarte Zee met de Zee van Marmara verbindt, vonden goederen uit alle delen van de wereld hun weg naar de bazaars van Istanbul. Ook nu nog zijn specerijen, zijde en goud daar in grote hoeveelheden te vinden.

Al duizenden jaren geleden ontmoetten Oriënt en Occident elkaar op deze plek. Die ontmoeting is traceerbaar in de geschiedenis, de kunst, de cultuur, maar ook in het leven van alledag. De ligging aan de Bosporus geeft de stad een magnifieke setting. Neem zelf eens de boot en maak voor een luttel bedrag de overtocht van Europa naar Azië. Vanaf het water laat deze miljoenenstad zich misschien het beste waarderen. De silhouet van Istanbul met zijn vele moskeeën en minaretten, brengt zelfs de meest nuchtere geesten in vervoering. Turkije is een land met een oeroude geschiedenis. Wist je bijvoorbeeld dat één van de oudste steden ter wereld (Çatal Hoyük) op Turkse bodem ligt? Al die beschavingen (Hettieten, Frygiërs, Romeinen, Byzantijnen, Seltsjoeken en Osmanen en vele anderen) hebben hun sporen achtergelaten.

Turkije is bovendien een land waar je in korte tijd kennis kunt maken De reis gaat daarna verder langs de zonovergoten Middellandse-Zeekust. Hier ligt Troje door Homerus bezongen, maar ook het New York van de Grieks-Romeinse wereld, Ephesus (Efeze). Er zijn hier meer ruïnesteden dan in Griekenland en de schoonheid ervan kan wedijveren met alles wat in de klassieke wereld te vinden is. Bovendien wordt het merendeel nauwelijks bezocht, zodat je je heerlijk kunt overgeven aan het ontdekken van overwoekerde ruïnes zonder daarbij gestoord te worden door drommen toeristen. De westkust wordt wel steeds drukker bezocht, maar er zijn nog genoeg verlaten stranden en idyllische baaien.

Wie het binnenland intrekt, ontdekt een landschap van uitgestrekte steppen en zoutwoestijnen dat nergens anders in Europa te vinden is. Eén van de grootste natuurwonderen van Turkije is misschien wel het surrealistisch aandoende tufsteenlandschap van Cappadocië, met zijn duizenden holwoningen en honderden rotskerken. En natuurlijk zijn er ook de kalkterrassen van Pamukkale. En dan is er het avontuurlijke Oost-Turkije. De nomadentent is er geen zeldzaamheid en overal in de wildernis liggen de overblijfselen van verloren beschavingen. Zoals de Nemrut-berg (2150 meter) met zijn mysterieuze godenbeelden of de spookstad Ani aan de grens met de voormalige Sovjet-Unie. De blauwgroene wateren van het Van-meer omringd door sneeuwbedekte bergtoppen en met grazende kuddes aan de oever, roepen herinneringen op aan Centraal-Azië, het eigenlijke geboorteland van de Turken.

Wie de lijn Kars–Erzurum overschrijdt, komt in het gebied van de kleine Kaukasus of de Pontische Alpen. Een gebied dat nog nauwelijks bezocht wordt en in vele gidsen helaas geheel ontbreekt. De bergen zijn er met dichte wouden bedekt, met Balkan-achtige dorpjes in de dalen en lang vergeten basilieken verscholen in het struikgewas. De reis door Turkije zou je dan kunnen besluiten met een schitterende boottocht op de Zwarte Zee. In de jaren vijftig van de vorige eeuw is Marmaris waarschijnlijk een prachtige stad geweest. Een alles verwoestende aardbeving heeft in 1958 vrijwel de hele stad met de grond gelijk gemaakt. De mooie ligging aan een fjordachtige bocht omringd door steile, beboste heuvels tot aan de zee was het enige dat overbleef. Het schiereiland van Marmaris is nog relatief weinig ontdekt en biedt de mogelijkheid de drukte te ontlopen.

De stad is voor veel mensen het startpunt van de 'blue voyage'. Een vakantie die veel mensen zouden willen hebben, met een jacht zeven dagen langs een ongerepte kust met eten vers uit zee en avonden onder de sterren. Al in de Middeleeuwen bestond er een levendige handel met het tegenoverliggende eiland Rhodos. Uit die periode stamt het oude slot gebouwd door sultan Süleyman in 1522. Direct in de omgeving ligt de mehilzane, waar ruiters hun paarden verwisselden. Tegenwoordig zijn er souvenirwinkeltjes gevestigd. Verder is er in Marmaris zelf niet veel historisch te zien. Het schiereiland van Marmaris is wel een bezoekje waard. Ga bijvoorbeeld eens naar Bozburun, een klein vissersplaatsje. Omdat er geen stranden zijn, zal er geen massatoerisme komen. Vanaf de rotsen kun je er echter wel goed zwemmen.

In de havenstad Knidos, waar je zowel over de weg als per boot kunt komen, is het ook goed toeven. Hier tref je nog enkele historische ruïnes aan. Tegen de achtergrond van een azuurblauwe zee, is het een zeer spectaculair gezicht. De boottocht kost ruim zeven euro en is een bijzonder plezierig uitstapje. De moderne stad Antalya is te vergelijken met iedere andere moderne stad en laat in eerste instantie een kleurloze indruk achter. De oude stad ( kaleiçi ) is echter prachtig met haar houten huizen en beklinkerde straatjes. In het stadspark dat er achter ligt kun je heerlijk flaneren. De oude haven is ook erg aantrekkelijk, ondanks de vercommercialisering van de laatste jaren.

Het stadsbestuur vertelt met trots dat de restauratie ervan is beloond met de Golden Apple Award door de wereldfederatie van toeristische publicisten en journalisten. Het is tevens de drukste haven van de Middellandse-Zeekust. Het archeologische museum mag je beslist niet missen. Het heeft één van de beste collecties van het land op het Grieks-Romeinse gebied. Alle stukken zijn uitstekend tentoongesteld. Bijna alle opgegraven (goden)beelden uit Perge zijn hier te vinden. Er is tevens een mooie collectie Romeinse sarcofagen. De vondsten van de Frygiërs zijn ook erg fraai. Het museum is geopend van negen tot zes en is op maandag gesloten. Iets verder dan het museum ligt het drukste strand, Konylaalti Plaji.

Het Lara strand aan de andere kant van de stad is beter, maar ligt twaalf kilometer ten oosten van het centrum. Je kunt er gemakkelijk komen met de dolmus. Hoog op de rotsen, op een kleine kaap, ligt de oude Seltsjoekse stad Alanya. Aan weerszijden van deze rots ligt de lelijke moderne stad met de mooiste zandstranden van Turkije. De oude stad op de heuvel is, in tegenstelling tot de Side, gelukkig nog enigszins onberoerd gebleven. In de winter is de stad vanwege haar subtropische klimaat een populaire verblijfplaats. Er loopt een asfaltweg naar de binnenste citadel, waardoor het mogelijk is met de eigen auto of met een taxi naar boven te rijden. Het is echter veel leuker om over verscholen paadjes naar boven en naar beneden te klimmen. Op die manier zie je wat van de oude huizen, overwoekerde vestingmuren en vervallen kerkhofjes. De achthoekige Rode Toren is in 1226 door sultan Keykûbad de Eerste gebouwd. Het is één van de best bewaarde overblijfselen van militaire Seltsjoekse architectuur.

Naar vorige pagina